Invoering van een statiegeld-systeem voor plastic blikjes en flessen voor eenmalig gebruik: verdere vooruitgang

Het Brussels Gewest gaat verder met zijn strategie voor openbare netheid door de invoering te overwegen van een statiegeldsysteem voor drankverpakkingen voor eenmalig gebruik, zoals plastic flessen en blikjes. Leefmilieu Brussel heeft de kwestie zorgvuldig onderzocht in een uitgebreide studie, waarin wordt geconcludeerd dat de invoering van een statiegeldsysteem in het Brussels Gewest nationale coördinatie vereist om doeltreffend te zijn. Rekening houdend met de werkzaamheden in andere gewesten, heeft Leefmilieu Brussel voorgesteld om dit statiegeldsysteem in te voeren. Deze beslissing werd op donderdag 25 mei officieel gemaakt door de Brusselse regering.

Het statiegeldsysteem voor wegwerpverpakkingen van dranken is al jaren onderwerp van discussie. De belangrijkste argumenten voor de invoering ervan zijn de strijd tegen zwerfvuil in de openbare ruimte en de verhoging van het recyclingpercentage van deze materialen. Ondanks een toename van de hoeveelheid gerecyclede verpakkingen, worden sommige recyclebare materialen momenteel verbrand, omdat ze bij het huishoudelijk restafval terechtkomen of in het milieu worden achtergelaten en door reinigingsdiensten worden ingezameld.

In de Algemene Beleidsverklaring van het Brussels Gewest staat dat de regering een statiegeldsysteem zal invoeren voor plastic blikjes en flessen. 

Uit de studie van Leefmilieu Brussel, getiteld "Citizen Waste", blijkt dat de hoge bevolkingsdichtheid, de sociaaleconomische en ruimtelijke ongelijkheden tussen wijken, de taalbarrière en de voortdurende komst van nieuwe bewoners het sorteren van afval bemoeilijken. Daarom moeten de inspanningen om afval te voorkomen, het bewustzijn te verhogen, informatie te verstrekken en het sorteerproces te vereenvoudigen, worden voortgezet. Statiegeld zou ook een grote bijdrage leveren aan het terugdringen van het niet recyclen van plastic flessen en blikjes.

De invoering van een statiegeldsysteem in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest wordt ook gemotiveerd door de noodzaak om ambitieuze inzameldoelstellingen te behalen op zowel Europees als Belgisch niveau. Het Intergewestelijk Samenwerkingsakkoord van 2008 (gewijzigd in 2020) bevatte een verbintenis van de sector om tegen 2022 90% van de drankverpakkingen in te zamelen en te recycleren. Op Europees niveau bepaalt de Europese SUP-richtlijn dat tegen 2025 minstens 77% van alle plastic flessen tot 3 liter moet worden ingezameld, een cijfer dat moet stijgen tot minstens 90% tegen 2029. In 2020 bedroegen de recyclingpercentages voor plastic flessen (PET) en blikjes in België respectievelijk 82% en 85%, volgens de Interregionale Verpakkingscommissie.

De regering van het Waals Gewest heeft een studie gelanceerd over de verschillende scenario's en statiegeldsystemen, waaraan ook het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en het Vlaams Gewest hebben deelgenomen. Bovendien heeft het Vlaams Gewest in december 2022 de Vlaamse minister van Leefmilieu de opdracht gegeven om de besprekingen met de andere gewesten voort te zetten. Op initiatief van het Vlaamse Gewest lopen er pilootprojecten om de invoering van een digitaal depot uit te testen. De resultaten van deze proefprojecten zullen richting geven aan de beslissingen over de vorm en de details van het statiegeld, dat verwacht wordt tegen eind 2023.

De invoering van statiegeld voor plastic blikjes en flesjes maakt deel uit van de clean.brussels-strategie en is expliciet opgenomen in maatregel 14, ondersteund door Leefmilieu Brussel: "Onderzoek, vanaf 2022, de haalbaarheid van de invoering van een statiegeldsysteem voor plastic flesjes en blikjes in België, in samenwerking met het Waals en Vlaams Gewest".

Toegang tot de volledige studie Leefmilieu Brussel : hier